Marş Dinamosu (Motoru) Arızası ve Tamiri

Marş dinamosu yazısıyla 45 günlük aradan sonra sizlere selamlar diyeyim, uzun süredir işten güçten siteye vakit ayıramadım. Bugün kendinizin de arızasının üstesinden gelebileceği

bir parçayı anlatacağım. Marş motoru ya da diğer bir değişle marş dinamosu… Marş dinamosu ne işe yarar, çalışma prensibi nedir, marş motoru arızaları nelerdir, marş motoru kömürü nedir nasıl değiştirilir ve daha pek çok konuya bu yazıda değineceğim. Bu arada marş dinamosunun motordaki yerini yazının ana görselinde görebilirsiniz. Kırmızı renkli motorun üstünde takılı siyah parça marş motorudur. Her araçta motor ile şanzımanın birleştiği yerde bulunur.

MARŞ DİNAMOSU NE İŞE YARAR

Önce parçamızı tanıyalım. Marş dinamosu aracın motoruna ilk hareketi veren parçadır. Siz araca binip kontağı çevirdiğinizde bataryadan aldığı elektrik gücünü harekete çevirerek volant üstündeki dişlileri döndürür ve aracın motorunun çalışabilmesini sağlar. Kontağı bıraktığınız anda görevi biter ve volanta hareket veren dişliyi geri çekip durur. Tekrar aracı çalıştıracağınız zamana kadar da başka bir görevi yoktur.

Marş dinamosu şu parçalardan oluşur;

1. Gövde
2. Pinyon
3. Strator
4. Mıknatıs
5. Fırca (Kömür)
6. Marş Otmatiği

Aslında bu düzenek bildiğiniz mutfak mikserlerinde, aspiratörlerde, vantilatörlerde, silecek motorunda, elektrik bisikletlerde ya da ne bileyim elektrik akımıyla dönen her elektrik motorunda olan düzenektir. Bir de ek olarak yay, planet dişli ve marş dişlisi gibi küçük parçalar var.

Marş Dinamosu Nasıl Çalışır?

Her elektrik motoru gibi enerjiyi aldığı zaman fırça (kömür de denir) vasıtasıyla elektriği stratora (sargı) iletir ve manyetik bir kutup oluşmasını sağlar, etrafında bulunan mıknatıslar da farklı kutbun birbirini çekmesi ve itmesi prensibiyle statoru döndürmeye başlar. Bu dönme hareketi de çıkış milinden alınıp neye ihtiyaç varsa orya kullanılır.

Marş Dinamosu Arızaları Nelerdir?

Marş dinamosu yapısı itibarıyla basit bir elektrik motoru olduğundan arıları da çok kısıtlıdır. Genel olarak stator arızalanabilir, bu da içindeki sargıların yalıtımı bozulup gövdeye kaçak yapmasıyla olur. Kömürleri yani fırçaları zamanla biter ve stratora elektrik iletemez duruma gelir. Böyle bir durumda da motor çalışmaz. Varsa rulmanları aşınabilir, kırılabilir, paslanabilir ve çalışırken ses çıkmasına ve balans oluşmasına sebep olabilir. Bunlar dışında da öyle karmaşık bir arızaya sebep olmaz. Daha önce dediğim gibi marş otomatiği arızalabilir ama o başka bir yazının konusu olacak.

Marş Dinamosu Arızalanırsa Ne Olur?

Aracınız marş basmaz konuma gelir. Marş durumunda ses yapabilir, marşa bastığınızda sanki akü bitmiş gibi hiç bir hareket yapmayabilir ya da marşa basarsınız marş motoru çok hızlı döner ama motor hareket almaz, marştan sonra dişli geri çekilmez ve araba çalışıp siz anahtarı bırakmanıza rağmen takılı kalır. Bunların hepsinin işaret ettiği bir parça vardır. Şimdi onlara değinelim.

Marş Dinamosu Arıza ve Belirtileri

Eğer marş dinamosundan sürtme sesi geliyorsa;

Bu dinamonun rulmanı bozulduğuna işaret eder. Bu durumda marş motoru sökülüp rulman değiştirilmelidir. Eğer gereken tamirat yapılmazsa ileride balansla beraber strator da gövdeye temas edebilir ve çok daha büyük masraf açabilir.

Marşa basılmasına rağmen hiç bir hareket yoksa, marş motoru dönmüyorsa;

Bu elektriği stratora ileten kömürlerin bittiğine delalettir. Fırça da denilen bu kömürler arkasındaki yayın gücüyle ileri itilir ve strator iletkenlerine teması sağlanır. Zamanla sürtünmeden dolayı aşınarak biterler ve son noktada iletkenle temas kesildiğinde stratora elektrik gitmez ve siz marşa basmanıza rağmen sanki akü bitkmiş gibi motordan ses de gelmez herhangi bir hareket de olmaz. Bu durumun evvelden belirtisi yoktur. Başınıza geldiğinde en kolay çözümü ser bir nesne ile marş dinamosuna vurmaktır. 2-3 vuruştan sonra fırçalar darbenin etkisiyle motora az da olsa temas eder ve çalışmayı sağlar. Eğer bu da olmuyorsa manuel araçlarda ittirerek çalıştırabilirsiniz. Kendiniz yaparsanız arızanın tamiri 40-70 lira arasında. Marş motoru kömür değişimi nasıl yapılır yazımızda tamirini bulabilirsiniz.

Marş basıyor ama aracın motoru dönmüyor;

Bu en civcikli arıza, başınıza gelirse şanslıysanız marş otomatiğindendir. Fakat şanssızsanız, volant kırılması bile olabilir. Lakin bizim konumuz marş olduğu için onunla ilgili yazalım. Marş otomatiği marş dişlisinin volant dişlisi ile birleşip siz marşı bırakınca da ayrılmasını sağlar. Eğer otomatik bozuksa bu hareket olmayacağı için dişli bulunduğu yerde boşa dönecektir. Bir kaç kez deneyin düzelmezse aracı ittirerek çalıştırın ki bu arıza belirti vermez ve genel de ilk dönemlerde bazen arızayı yapar bazen yapmaz. Tavsiyem ilk yaptığında daha çok bozulmasını beklemeden değiştirin.

Araç çalıştıktan sonra marş dişlisi takılı kalıyor;

Bu durum da marş otomatiği ile ilgili, parçanın değişmesi gerek.

Bunlar aklıma gelen marş dinamosu arızaları ve arıza belirtileri. Buradaki arızalara başka yazılarda değineceğim. Bundan sonraki yazımda marş dinamosunun kömürleri nasıl değiştirilir konusunu yazacağım. Aklınıza gelen ya da yaşadığınız sorunları görüş ve önerileri aşağıdan iletebilirsiniz. Lütfen aracınız ile ilgili sorunları sorarken marka ve yakıt tipini belirtin. Görüşmek dileğiyle…

Marş motoru yastık sargısı tamiri ve marş motoru kömür değişimi yazıları mı okumak isteyebilirsiniz.